Weerstand tegen strengere controle festivals

Politie controleert deze zomer strenger op drugsbezit op festivals. Agenten in uniform en in burger surveilleren voor en op het terrein, bij de entree moeten alle bezoekers langs de fouillering. Drugshonden worden hierbij regelmatig ingezet. Het bezit van drugs is verboden, het is de taak van de politie om daar tegen op te treden. Toch stuit het optreden van de politie veel betrokken organisaties tegen de borst.

Vorige maand is op het Arnhemse festival Free Your Mind zo’n grootscheepse politieactie gehouden. Dit tot ergernis van de organisatie. Cliff De L’Isle van Free Your Mind: “In het voortraject zijn duidelijke afspraken gemaakt met de politie. Een drugshond zou aan het begin van het pad richting festivalterrein staan om dealers te lokaliseren. Daar konden we mee leven. Maar op de dag zelf stond er een heel peloton voor de ingang. Bij iedereen begonnen de honden te kwispelen. De politie was rücksichtslos. Iedereen werd als een crimineel behandeld, velen moesten mee naar een hok waar de edele delen werden geïnspecteerd. Wij willen net zo goed geen drugs en dealers op ons festival. Dat standpunt brengen we ook over aan onze bezoekers via de site en nieuwsbrief. Maar zo’n controle hebben we nooit eerder meegemaakt. Ik sta voor een humane manier.”

Politie Gelderland-Midden, waar Arnhem onder valt, spreekt de strengere controles tegen. “We zijn niet strenger gaan controleren”, stelt Marije Wisselink. “Al jaren werken we op deze manier. Ons optreden is afgestemd op het gemeentelijk bestuur en het Openbaar Ministerie en de Opiumwet is voor ons leidend: bezit op harddrugs is verboden en de middelen dienen vernietigd te worden. Het ordelijk verlopen van een evenement, met zo min mogelijk drugsslachtoffers, achten wij belangrijk. Mensen die zijn aangehouden op verdenking van drugsbezit worden inderdaad aan het lichaam onderzocht. De ervaring leert dat veel mensen drugs verstoppen in bijvoorbeeld sokken of in het ondergoed. Dat is de reden van dit onderzoek. Als we dat niet zouden doen, dan heeft de hele controle geen zin.”

Dat controles de afgelopen drie jaar in clubs en tegenwoordig ook op festivals wel degelijk strenger zijn geworden, valt volgens deskundigen niet te ontkennen. Criminoloog Ton Nabben: “Waar voorheen de aandacht van de politie uitging naar dealers, wordt tegenwoordig elke bezoeker als potentiële bezitter van drugs aangemerkt en zodoende ook behandeld. Het aantal aanhoudingen blijft gemiddeld per feest onder de één procent. Heel weinig dus. De ervaring leert namelijk dat de jeugd zijn eigen middelen meeneemt en niet naar een feest gaat in de hoop een dealer te vinden. Het bezit blijft dus vaak onder de grens dat tot aanhouding over gegaan kan worden. Om die reden is de aanpak van de politie bevreemdend. De politie wil kennelijk vooral een signaal afgeven dat drugsbezit niet getolereerd wordt.”

Volgens Jaap Jamin van Jellinek, de instelling voor verslavingszorg en –preventie, worden consumenten door het drugsbeleid gecriminaliseerd. “Drugsgebruik is in Nederland niet bij wet verboden. Bezit, handel en productie zijn dat wel. Om de spagaat dat je ook iets moet kunnen bezitten om te gebruiken, is er een beschaafde richtlijn van het OM. Die stelt dat er geen gerichte opsporing van consumenten met gebruikershoeveelheden plaatsvindt. Maar dat gebeurt nu dus wel.”

Sjoerd Wynia van de Belangenvereniging Dance (BVD) is niet blij met de nieuwe aanpak: “Jarenlang lag bij het drugsbeleid de nadruk op preventie en informatie. Jellineks vrijwilligersproject Unity gaf voorlichting op feesten en er werd streng gecontroleerd op dealers. Een werkwijze die het gebruik van XTC deed dalen.” Dat is geen gevoel van Wynia, cijfers bevestigen dit. Nabben, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, doet sinds de jaren negentig onderzoek naar drugsgebruik. “Sinds het millennium is buitensporig drugsgebruik afgenomen. EHBO rapportages op feesten bevestigen dit. Die gegevens staan dus haaks op het beleid van de politie.”

Jellinek heeft politiekorpsen inmiddels geconfronteerd met de mogelijke nadelige gevolgen van een strengere controle. Jaap Jamin: “Bewijs is er nog niet, maar signalen ontvangen we al wel. Bezoekers zullen veel sneller besluiten hun drugs in één keer voor binnenkomst in te nemen. En ze zullen minder open over drugsgebruik worden, bang om als consument bestempeld te worden. Dat kan op zijn beurt nadelige gevolgen opleveren bij de EHBO, waar ze minder snel hun gebruik toe zullen geven. Maar denk ook aan de switch naar drugs die honden niet ruiken, zoals GHB en LSD. Ook dat kan gebeuren. In het ergste geval gaan feesten terug de illegaliteit in, waar mensen minder goed bereikbaar zijn en de faciliteiten ondermaats. Hoe de politie hier op heeft gereageerd? Uiteindelijk krijg je toch het verhaal terug dat dit belangrijk voor ze is. De strenge controles passen in de huidige tijdgeest. Na acht jaar Balkenende is er een ander moraal gaan heersen. Gedogen is een vies woord geworden.”

Politie en gemeente zullen zeer waarschijnlijk in de toekomst het verscherpte beleid ten aanzien van controles op festivals voortzetten. Volgens Nabben is de kans zelfs groter dat meer politiekorpsen dit beleid zullen overnemen. D’Isle van Free Your Mind bezint zich ondertussen op een andere locatie: “Ik ga er vanuit dat er ergens nog wel een plek bestaat waar een normale relatie met gemeente en politie bestaat.”
Bron: 3voor12