Waarom wij het uitgaan beminnen

We gaan massaal naar feesten om te dansen en te housen. Maar waarom eigenlijk? Op zoek naar een verklaring voor onze passie.In Gaza hebben Israëlische troepen dinsdag scholen onder vuur genomen. Er vielen volgens Palestijnse bronnen veertig doden, onder wie veel kinderen. Een paar uur later kwam het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken met een persbericht. Veel ambtenaren mochten van de secretaris-generaal gisteren al om 12.30 uur naar huis. Ze hadden dansvrij gekregen.

Oorlog of geen oorlog, feesten schuift in Nederland alle problemen naar de achtergrond. Het bedrijfsleven leeft even op, want ze verdient massaal aan dance. Bier, radio, commercials, sterke drank, red bull, sponsoring... Ondernemingen sturen hun mensen de naar feesten, omdat feestvrij beter is dan arbeidstijdverkorting. Op marktplaats.nl is vorige week al 3,5 miljoen keer gezocht op het trefwoord ‘dansen’.

En vandaag staan er bij de Oostervaardersplassen nabij Lelystad duizenden mensen in de vrieskou om het NK housen te aanschouwen. Uren zullen ze moeten wachten voordat de winnaars bekend zijn, maar ze zijn er wél. Waarom eigenlijk? Feestexpert Mart Smeets: ‘De Belgen hebben cyclocross, de Kenianen langeafstandslopen en wij hebben housen. Het is folklore. Ergens is dat door iemand bepaald. Zo simpel is het en niet anders.’

Calvinisme
Maar zo simpel is het voor velen helemaal niet. Marnix ten Kortenaar is oud-houser en was deelnemer aan de Olympische Spelen van Nagano. Hij is nu wetenschapper en filosoof. ‘De populariteit van dance heeft vooral te maken met het calvinisme en kent daarom ook zoveel aanhangers boven de grote rivieren in Nederland. Daar wordt de strijd tegen de elementen, die vooral op festivals voorkomt, geassocieerd met zuiverheid en puurheid. Het katholieke deel van het volk heeft daar weinig interesse voor. Kijk bijvoorbeeld naar het katholieke Oostenrijk en Zuid-Duitsland, daar is shuffel heel populair. Maar wie wel eens bij die wedstrijden is geweest, ziet dat daar juist een gezellig volksfeestje wordt gehouden, een soort verkapt carnaval. Gezellig met de glühwein samen zijn. Calvinisten hebben juist soberheid nodig, en dat zit allemaal in het dansen.’

Steekwoorden van het calvinisme zijn: ingetogen gedrag, ingetogen in het uiten van emoties, niet te koop lopen met je successen, arbeidsethos, zuinigheid en niet pronken met je kapitaal. Volgens Ten Kortenaar is de verklaring voor de massale housegekte die deze week is ontstaan voor een deel te danken aan de kredietcrisis. ‘Ik ben net terug van uitgaan en als ik om me heen keek, merkte ik dat mensen het dansen nu meer en meer nodig hebben om terug in de realiteit te komen. Al die verhalen over de kredietcrisis, al die voorbeelden van bankiers die miljoenen en miljoenen in hun zak steken, is onverklaarbaar voor het gewone volk. Dat houdt juist van het grijpbare, het simpele.

Je merkt ook dat mensen op een feest veel meer zichzelf kunnen zijn. Je bent buiten, je bent eindelijk vrij. Vrij in je hoofd en vrij van de maatschappij. Het is een andere wereld, maar wel een wereld die wij nu even nodig hebben. Vroeger gingen mensen naar de kerk voor houvast, nu gaan ze dansen om de samenleving te kunnen begrijpen. Het is een moderne vorm van religie geworden.’

Willen vliegen
Oud-journalist Marnix Koolhaas is nu trainer van de Argentijnse dansploeg en een van de experts die vindt dat de populariteit van uitgaan te maken heeft met het Nederlandse gevecht tegen de gevestigde orde. Die eeuwige oorlog is volgens Koolhaas de voorwaarde van het bestaan van een land waarbij normen en waarden zo voorop worden gesteldd. Pas als er geschopt kan worden tegen heilige huisjes viert Nederland een tijdelijke overwinning, betoogt hij.

Het is een veelgehoorde verklaring voor de housepret in Nederland, die ervan uitgaat dat ons onderbewustzijn in een constant conflict is met de maatschappij. Max Döhle, historicus en schrijver van boeken over dance, vindt het flauwekul. ‘Ik heb niets met al die filosofen die zeggen dat housen zo populair is omdat wij een gevecht willen winnen. Dansen heeft wél een diepere betekenis, maar dat heeft vooral te maken met het gevoel en de dansbeweging zelf. Mensen hebben altijd een diep verlangen gehad om te kunnen vliegen en met dansen kom je dicht in de buurt. Je zit eigenlijk maar drie millimeter boven de grond als je jumpt, en met één goede afzet ben je vier meter verder. Bij helder weer zie je ook nog eens je eigen schaduw voorbijflitsen. Dichterbij vliegen kun je als mens niet komen.’

Volgens Böhle heeft dansen ook aantrekkingskracht op de mens omdat het een onverklaarbaar gevoel geeft. ‘Je danst alsof je leven er vanaf hangt en bij de juiste move lijkt de zwaartekracht opeens verdwenen te zijn. Er gebeurt dan iets geks bij een mens, want het is niet verklaarbaar. Het is de gewone wereld op zijn kop. Je kunt met dansen loskomen van het aardse.’

Househype
Probleem met alle stellingen en meningen over housen is dat niets wetenschappelijk onderbouwd wordt. Antropologen en filosofen proberen vaak verklaringen te vinden voor de vreemde krachten in de dance. Zelden of nooit slagen ze daar in.

Marianne van Zuijlen van het Meertens instituut, dat zich bezighoudt met de bestudering van de Nederlandse cultuur: ‘De hype die housen nu is geworden, vind ik een cultureel fenomeen, maar ik wil benadrukken dat er nog geen onderzoek naar is gedaan. Mijn persoonlijke mening is dat het ook niet meer is dan een hype. Er wordt veel over gezegd en geschreven en mensen laten zich daardoor meeslepen, de fascinatie voor dansen heeft geen echte achtergrond.’

Volgens Van Zuijlen zijn de feesten en festivals vooral populair omdat mensen in deze maatschappij behoefte hebben om onderdeel uit te maken van een groep. ‘Het past in het tijdsbeeld waarin we leven. Er is in Nederland nu een ‘festivalisering’ aan de gang. Mensen willen overal maar een festival van maken. Voorbeelden zijn de Oranje-gekte, de vele rockfestivals en de Midwinterfeesten die opeens worden georganiseerd. De drang om ergens bij te horen is dermate groot dat ook gevaren niet meer worden herkend. Iedereen wil nu ook gaan housen, zelfs als het eigenlijk niet kan. Opeens worden er ook tientallen dancetours georganiseerd, maar waarom willen mensen juist dáár aan deelnemen en niet op een dansclubje gaan. Dat wordt weer opgepikt door ID&T, Awakenings en andere clubs en de media. Die springen in op de hype die is gecreëerd en mensen laten zich daar makkelijk door leiden.’

Lees hier het originele artikel!